Er bestaan nogal wat misverstanden over grondrechten en de bescherming die zij bieden. Het doel van de podcast Ons goed recht. Grondrechten hier en nu is op een toegankelijke manier inzicht te bieden in de inhoud en de werking van grondrechten en het imago van deze rechten te verbeteren.
Luisteren naar een podcast is een eenvoudige manier om kennis te vergaren. Een podcast vormt een laagdrempelig middel om onderzoeksbevindingen te delen en discussie aan te zwengelen over maatschappelijk relevante onderwerpen, zoals grondrechten! Vastgelegd in nationale grondwetten en internationale verdragen, staan deze rechten op een voetstuk. Grondrechten beschermen belangrijke individuele belangen zoals de vrijheid van meningsuiting of godsdienst, eigendom en privacy. Ze garanderen een menswaardig bestaan voor iedereen. Maar hoewel we ons allemaal wel iets kunnen voorstellen bij grondrechten en er een aantal kunnen noemen, bestaat er ook onduidelijkheid over de precieze betekenis en rol van deze rechten.
Een belangrijk voorbeeld is het recente arrest van de Hoge Raad in de welbekende Urgenda-zaak, waarin werd geoordeeld dat de Staat in 2020 zijn uitstoot van broeikasgassen met 25% ten opzichte van 1990 moet verminderen. Dit oordeel is gebaseerd op het recht op leven en op respect voor het privéleven (artikelen 2 en 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens). Maar hoe volgt deze conclusie precies uit die rechten? De reikwijdte van grondrechten is behoorlijk opgerekt, zodat naast milieuvraagstukken ook beleidsvragen met betrekking tot sociale zekerheid en huisvesting aan grondrechten raken. Maar betekent dit ook dat de Staat niet langer uitkeringen mag korten, of dat iedereen van de Staat betaalbare woonruimte kan verlangen en dit misschien zelfs voor de rechter kan afdwingen?
Een andere ontwikkeling die te maken heeft met onduidelijkheid omtrent grondrechten is de zogenaamde (populistische) backlash against rights. Grondrechten worden regelmatig gepresenteerd en gezien als rechten die vooral – en ten onrechte – toekomen aan minderheden zoals ongedocumenteerden, terroristen en gevangen. Dit duidt op een gebrek aan kennis over grondrechten en op onderbenutting van de potentie van deze rechten om bescherming te bieden aan iedereen en als zodanig een rol te spelen in het debat.
Tegen deze achtergrond biedt Ons goed recht informatie en verdieping. Dit gebeurt door middel van interviews met wetenschappers en andere experts, die vertellen over hun onderzoek of naar aanleiding van recente ontwikkelingen. Daarbij kan het gaan om specifieke grondrechten of institutionele of andere vraagstukken. Meer precies zijn de doelstellingen van de podcast de volgende:
1. Voorzien in toegankelijke informatie over grondrechten en de werking ervan
2. Ervoor zorgen dat onderzoeksresultaten en inzichten van experts toegankelijker zijn voor een breder publiek
3. Bijdragen aan een beter en eerlijker beeld van grondrechten
Deze podcast is zeker niet alleen bedoeld voor onderzoekers en andere professionals die werken op het terrein van grondrechten. Het beoogde publiek bestaat uit een bredere groep personen die (professioneel) te maken krijgt met of geïnteresseerd is in grondrechten en daar op een laagdrempelige manier meer over te weten wil komen. De interviews zullen in beginsel in het Nederlands zijn – dit zorgt voor de grootst mogelijke toegankelijkheid evenals de verspreiding van kennis die niet zelden slechts beschikbaar is voor een internationaal georiënteerd wetenschappelijk publiek.
De podcast gaat van start met een serie interviews die vanaf midden mei 2020 om de paar weken online zullen worden geplaatst. De podcast zal gratis te beluisteren zijn via de gebruikelijke podcastapplicaties en via deze website.
Ons goed recht is mede mogelijk gemaakt door de Young Academy Leiden.
